Jan Matejko

Fülszöveg

„[ ] Tnidno o przyklad drugiego artysty równie jak Matejko za zycia i po smierci wielbionego przez jednych, a w tym samym czasie równie 2awzi?cie zwalczanego przez innych. Wiele róznych czynników spolecznej i artystycznej natury skladalo si§ na ponawiane co pewien czas próby zloáliwego pomniejszania Matejki, tak samo niesluszne jak bezkrytyczna chwalba. [ ]
Zwalczano Matejk? z bardzo róznych pozycji spolccznych i ideologicznych. Zwalczala go arystokracja i burzuazja, a zwlaszcza konserwatysci z krakowskiej szkoly «Stanczyków», za to, ze nie byl dosc powolnym slug^ i wyrazicielem ich wstecznej ideologü, zwalczal go obóz demokratyczno-mieszczanski i wielu pózniejszych bojowników post?pu spolecznego za to, ze nazbyt wysoksi rol? w historii przyznawal jednostce wladczej i nie dosc jasno dostrzegal twórcz^ i decydujíic^ rol? mas ludowych. Zwalczali go idealisci za nazbyt realistyczn^ wymow? i dosadnosc jego plócien, zwalczali go realisci za religianctwo oraz mistycznc, symboliczne... Tovább

Fülszöveg

„[ ] Tnidno o przyklad drugiego artysty równie jak Matejko za zycia i po smierci wielbionego przez jednych, a w tym samym czasie równie 2awzi?cie zwalczanego przez innych. Wiele róznych czynników spolecznej i artystycznej natury skladalo si§ na ponawiane co pewien czas próby zloáliwego pomniejszania Matejki, tak samo niesluszne jak bezkrytyczna chwalba. [ ]
Zwalczano Matejk? z bardzo róznych pozycji spolccznych i ideologicznych. Zwalczala go arystokracja i burzuazja, a zwlaszcza konserwatysci z krakowskiej szkoly «Stanczyków», za to, ze nie byl dosc powolnym slug^ i wyrazicielem ich wstecznej ideologü, zwalczal go obóz demokratyczno-mieszczanski i wielu pózniejszych bojowników post?pu spolecznego za to, ze nazbyt wysoksi rol? w historii przyznawal jednostce wladczej i nie dosc jasno dostrzegal twórcz^ i decydujíic^ rol? mas ludowych. Zwalczali go idealisci za nazbyt realistyczn^ wymow? i dosadnosc jego plócien, zwalczali go realisci za religianctwo oraz mistycznc, symboliczne sklonnoáci. Zwalczali go impresjonisci za surowosc i unikanie subtelnych odcieni kolorystycznych, wytworni cstcci zarzucali mu nadmiern^ ekspresyjnoác formy, a inni z kolei za to, ze form? podporz^dkowal trései, chc^c z tzw. warsztatu artystycznego uczynic to wlaánie, czym powinien byc w istocie - narz?dzie ideowego, spokczncgo oddzialywania sztuki. To jedno wszakze jest pewne: nie ma nikogo, a zwlaszcza nie ma chyba ani jednego Polaka, który wobec twórczoáci Matejki móglby pozostaé oboj^tny." Vissza