Dwie arabeski

Fülszöveg

MINIATURY FORTEPIANOWE DEBUSSY
Claude Debussy (1862—1918) jest kotnpozytorem zajmuj^cym w histocii muzyki pozycjç szcze-gólnq, jako twórca i glóuiny przed-stawiciel impresjonizmu muzyczne-go. Jakkolwiek mielu, i to spoéród najwybitniejszych kompozytorów, ujykorzystyujalo ôsiqgniçte przez niego zdobycze w zakresie harmo-niki i kolorystyki diwiçkowej, to jedoak kontynuatoróuj uj ácisíym tego siowa znaczeniu nie znalazi. Kompozytorzy b^di to pozostawali przp stylu, który przyjçli od De-bussy'ego. a którego nie byli uj sta-nie ani rozszerzyé, ani tez ujzboga-cié. bqdi tez i^czyli ujybrane árodki Debussy'oujskie z elementami stylu mniej lub bardziej odlegiego od impresjonizmu, tak jak to slç dzieje uj muzyce francuskiej po dziá dzieii.
Impresjonizm myzyczny ujystqpil UJ tUJÓrczoéci Debussy'ego jako odbi-cie impresjonizmu u; malarstujie i uj poezji (przede ujszystkim francu-skiej).Sujqnazu)ç otrzymaJod obrazu Moneta zatytuloujanego Impression. W malarstwie impresjonistycznym, które... Tovább

Fülszöveg

MINIATURY FORTEPIANOWE DEBUSSY
Claude Debussy (1862—1918) jest kotnpozytorem zajmuj^cym w histocii muzyki pozycjç szcze-gólnq, jako twórca i glóuiny przed-stawiciel impresjonizmu muzyczne-go. Jakkolwiek mielu, i to spoéród najwybitniejszych kompozytorów, ujykorzystyujalo ôsiqgniçte przez niego zdobycze w zakresie harmo-niki i kolorystyki diwiçkowej, to jedoak kontynuatoróuj uj ácisíym tego siowa znaczeniu nie znalazi. Kompozytorzy b^di to pozostawali przp stylu, który przyjçli od De-bussy'ego. a którego nie byli uj sta-nie ani rozszerzyé, ani tez ujzboga-cié. bqdi tez i^czyli ujybrane árodki Debussy'oujskie z elementami stylu mniej lub bardziej odlegiego od impresjonizmu, tak jak to slç dzieje uj muzyce francuskiej po dziá dzieii.
Impresjonizm myzyczny ujystqpil UJ tUJÓrczoéci Debussy'ego jako odbi-cie impresjonizmu u; malarstujie i uj poezji (przede ujszystkim francu-skiej).Sujqnazu)ç otrzymaJod obrazu Moneta zatytuloujanego Impression. W malarstwie impresjonistycznym, które zyskuje rozgios okolo poloujy XIX U3., chodzi przede mszystkim o uchujycenie nastroju, o stujorze-nie atmosfery, nie o iriernoáé szcze-gófów; ujprost przeciujnie — artysta zupeinie swobodnie przetujarza rze-czyujístoáó na podstawie subiektyw-nego, jednorazomego ujrazenia ko-loru i áuJiatla, które przedmiot nie-ustannie zmienia, w zaleznoáci od chmiloujych ujarunkóuj. W élady malarzy poszli i poeci. Znów sq to przede ujszystkim Francuzi. Od Baudelaire'a poprzez Mallarmégo az do Rimbauda i Verlaine'a siçga linia poetów, którzy holdoujali impresjo-nizmowi, majqcemu na gruncie lite-xackim swój odpowiednik ui postaci symbolizmu.
Impresjonizm muzyczny pojaujia siç dopiero o generacjç póíniej od impresjonizmu malarskiego i osiqga suJÓj szczytoujy punkt uj r. 1906 (uj tym samym roku umiera Cézanne, jeden z glóujnych przedstamicieli tego kierunku uj malarstoiie). Jak-kolwiek operuje odrçbnymi i ujla-áciujymi tylko sobie árodkami, impresjonizm muzyczny opiera siç na zalozeniach ujspólnycb przede luszystkim z malarstwem. stawiaj^c sobie za cel oddziaiywanie na od-biorcç grqmuzycznych áuiiatei i déni, barujQ diujiçkoujq, a nie luyrainq mélodie. Srodkiem do celu byluje-dlug zaloien Debussy'ego material diwiçkowo-harmoniczny uwolniony 2 pçt dotychczasowycb konwencji tonalnych i orkiestrainycb. Tak ma-larze impresjonistyczni mieszajq barujç przez zestawianie obok siebie pojedynczych drobnych elementów kolorystycznych, które dopiero oglq-dane z peujnej odlegloáci ujywolujq zamierzone lurazenia koloru i áwia-tla, tak i IÜ muzyce kontury prze-biegu muzycznego sq iagodzone dziçki zestawianiu odrçbnych ijak-by samowystarczalnych tonalnie baruj akordoujych czy brkiestro-wych. Szczególnie trafnym árodkiem bylo m muzyce Debussy'ego doda-wanie do akordóuj mspólbrzmien, które zacieraly jednoznacznoáe har-moniki. Typomym przykladem ma-, terialu muzycznego samoujystarczal-nego i nie uzaleznionego od zad-nych centróuj byla zaróuino skala pentatoniczna (piçciodiuîiçkouia), jakicalotonouja. Zastosoujanie tych skal umozliwialo Debussy'emu kom-ponowanie w calkoiuitym oderuja-niu od dotychczasowych sposobów konstrukcji. Zasadniczy ujplym na ujyksztalce-niesîç ujiasnego stylu Debussy'ego miaiy duia momenty: pierujszy — to podróz do Rosji, gdzie mialmoznoáé zapoznaó siç z muzyka „ujieikiej piqtki", szczególnie zaá z muzykq Modesta Musorgskiego, drugi — to zainteresoujanie siç, po pomrocie z Rosji, grupq paryskich malarzy impresjonistóuj oraz poetóm sym-bolistóm. Pierujszy moment mial duze znaczenie m ksztaltomaniu siç Debussy'oiuskiego jçzyka muzycznego, drugi — UJ krystalizoujaniu zalozen estetycznych artysty. W tujórczoáci Debussy'ego zary-soujuje siç ujyrainy podzial na trzy okresy. Pierujszy — to kompozycje poujstale jeszcze uj czasie stúdióm, miçdzy innymi kantata L'Enfant prodigue. Drugi to okres najbo-gatszy ujdojrzale stylistycznie dzie-la orkiestraîne, fortepianouje - oraz jedyna opera. W okresie trzecim odchodzi Debussy od muzyki pro-gramoujej, kultyujufqc formy ácisíe. Poujstaje ujtedy jego muzyka ka-meralna. Spuácizna kompozytorska Debussy'ego jest bardzo liczna i róz-norodna. Z dziel orkiestrainycb ujy-mienié nalezy przede ujszystkim: Morze, Nokturny (Chmur^, Swiçta, S^ren^), Obrazy (Gigue, Iberia, Ko-rowody wiosenne), Popoludniefauna-, z dziel scenicznych misterium MçczeAstwo iw. Sebastiana tuedlug d'Annunzia, operç Peleas i Meli-zanda (do slóuj Maeterlincka) i kan-tatç La Demoiselle élue. Napisai tez Debussy szereg pieáni do slóuj Baudelaire'a, Verlaine'a i i. Osobnq pozycjç zajmuje uj tuJórczoáci Debussy'ego muzyka fortepianouja, áwiadczqca o doskonalej znajomoáci techniki pianistycznej. Nalezq tu m. i.: 2 zbiory preludióu), Estampes, Obraz^, Arabeski, miniatury fortepianouje na tematy dzieciçce {La boîte a joujoux), 12 etiud (uj stylu Chopina) i çykl En^ blanc et noir na 2 fortepiany. DWIE ARABESKI Wtujórczoáci fortepianoujej Debussy'ego dujie Arabeski na-lezq do utujoróuj najujcze-ániejszych; poujstaly uj roku 1888. Oczyujiácie nie reprezentuj^ one jeszcze uj pelni rozujinietego stylu i faktury fortepianoujej kompozyto-ra, niemniej jednak tu ujielu pun-ktaoh tku)ÍQ u) tych utworach zapo-UJiedzí odrebnoáci i indyujidualnoáci muzyki Debussy'ego. Arabeski sq utujorami krótkimi i opartymi na jednorodnej niemal fakturze fortepianoujej oraz na melodyce, która ujije si? ujokól kilku najujazniej-szych tonalnie punktóuj i opiata je prostQ konstrukcjq harmonicznq (u) pierujszej Arabesce zasadniczq tonacjn jest E-dur, uj drugiej G-dur), osiqgajqc juz tu, u) tak ujczesnych utujorach, pelnqsujobod^Iinii Ogól-nie biorqc, Vissza